De duikreflex, ook wel de duikrespons genoemd, is een oeroude, automatische reactie van het lichaam op onderdompeling in koud water. Zodra het gezicht – met name de neus en het gebied rond de ogen – in contact komt met water, worden specifieke sensoren in de huid geactiveerd. Dit zorgt ervoor dat de hartslag direct vertraagt (bradycardie), de bloedvaten in de ledematen vernauwen (perifere vasoconstrictie) en er meer bloed naar vitale organen zoals de hersenen en het hart stroomt. Hierdoor kan het lichaam efficiënter omgaan met zuurstof en langer zonder ademhaling onder water blijven. Dit mechanisme is niet alleen aanwezig bij mensen, maar ook bij zoogdieren zoals zeehonden en walvissen, die afhankelijk zijn van dit systeem voor diepe en lange duiken.

Wat deze reflex zo bijzonder maakt om te ervaren tijdens onderwatertraining, is dat het een diep ontspannend en bijna meditatief effect kan hebben. De vertraging van de hartslag en de verhoogde zuurstoftolerantie geven een gevoel van kalmte en controle, zelfs in een omgeving waar ademhalen niet mogelijk is. Daarnaast biedt het inzicht in hoe het lichaam zich instinctief kan aanpassen aan uitdagende omstandigheden en hoe ademhaling, ontspanning en mentale focus een cruciale rol spelen bij prestatie en herstel.

Tijdens een gerichte onderwatertraining, zoals dry apnea-oefeningen gevolgd door daadwerkelijke duiksessies, kan deze reflex bewust worden gestimuleerd en versterkt. Dit helpt niet alleen bij het verbeteren van ademcontrole en CO2-tolerantie, maar kan ook therapeutisch worden ingezet voor het verminderen van stress, het verbeteren van focus en het vergroten van lichaamsbewustzijn. Het ervaren van de duikreflex is een unieke manier om te voelen hoe krachtig en flexibel het menselijke ademhalingssysteem werkelijk is.