Het onbetwiste belang van ademoefeningen in medische zorgtrajecten

In de complexe wereld van de medische wetenschap, waar technologie, speciale medicijnen en geavanceerde procedures het speelveld domineren, zijn er soms eenvoudige waarheden die over het hoofd worden gezien. Eén van deze waarheden is het onmiskenbare belang van ademoefeningen in het herstelproces van patiënten.

Het menselijk lichaam is een complex geheel van systemen die naadloos samenwerken, waarbij het autonome zenuwstelsel een centrale rol speelt in ons vermogen om te herstellen van ziekte en letsel. Of een patiënt nu herstellende is van een ingrijpende chirurgische ingreep, zich aanpast aan medicatie of simpelweg probeert een goede nachtrust te krijgen tijdens een langdurige ziekenhuisopname, het behouden van een evenwichtige en kalme gemoedstoestand is van het grootste belang.

Verminderen van pijn en angst
In een onderzoek uitgevoerd door Eunok Park en collega’s in 2013 werd onderzocht hoe ontspanningsademhaling kan helpen bij het verminderen van pijn en angst tijdens verbandwisselingen bij brandwondenpatiënten. De studie, uitgevoerd in Daejeon, Zuid-Korea, betrok 64 patiënten en toonde aan dat degenen die ontspanningsademhaling toepasten tijdens hun verbandwisseling significant minder pijn en angst ervoeren in vergelijking met de controlegroep (Park, E., Oh, H., & Kim, T., 2013).

Een andere interessante bevinding komt van Giuseppe Forte en zijn team. In hun systematische review onderzochten zij de relatie tussen hartslagvariabiliteit (HRV) en pijn. HRV, een indicator van het autonome zenuwstelsel, is nauw verbonden met de reactie op experimentele pijnstimuli. Uit hun analyse van 71 studies bleek dat er een significante verandering is in zowel het sympathische als parasympathische zenuwstelsel tijdens pijnstimulatie, ongeacht de methode van pijninductie. Bovendien werd gevonden dat een hogere parasympathische activiteit samenviel met betere zelfregulerende capaciteiten en, daarmee, een hogere capaciteit voor pijninhibitie (Forte, G., Troisi, G., Pazzaglia, M., De Pascalis, V., & Casagrande, M., 2022).

De wetenschap toont meer en meer aan dat wanneer we in een staat van rust en ontspanning verkeren, het parasympathische gedeelte van ons zenuwstelsel wordt geactiveerd. Deze ‘rust-en-verwerk’ modus bevordert genezing, regeneratie en algehele gezondheid en verlaagt pijnperceptie. In contrast hiermee kan een overactief sympathisch systeem, dat wordt getriggerd door stress en angst, het herstelproces vertragen en zelfs compliceren en pijnperceptie verhogen.

Ademhaling is een belangrijke brug tussen deze twee systemen. Door gecontroleerde en gerichte ademoefeningen kan men invloed uitoefenen op het autonome zenuwstelsel, waardoor het evenwicht wordt hersteld en herstel wordt versneld. Technieken zoals coherent ademhalen of het verlengen van de uitademing zijn geen moderne uitvindingen maar eeuwenoude praktijken die hun waarde keer op keer hebben bewezen. In de huidige tijd kunnen we de impact van deze technieken beter meten door onder andere het vastleggen van hartritme variabiliteit (HRV).

Het is daarom niet slechts een aanbeveling, maar een dringende oproep aan zorgprofessionals om zich te verdiepen in de diverse ademoefeningen. Door dit te integreren in medische trajecten – van voorbereiding en behandeling tot nazorg – kunnen we niet alleen de kwaliteit van de geboden zorg verhogen, maar ook de kosten drukken en vooral de levenskwaliteit van de patiënten aanzienlijk verbeteren.

Zoals Hippocrates ooit zei: “De natuurlijke kracht van genezing bevindt zich binnen ons.” Laten we deze wijsheid in ere houden en ademoefeningen hun welverdiende plaats geven in de hedendaagse medische praktijk. Het welzijn van onze patiënten hangt ervan af.

Keep the breath in mind.