Recruitment, ademhaling en slaapgedrag: waarom fysiologie de nieuwe KPI zou moeten zijn

Inleiding: het verkeerde cv

In de zoektocht naar talent—of dat nu gaat om de nieuwe CEO van een beursgenoteerd bedrijf, een jonge consultant bij een hippe start-up of een talentvolle middenvelder bij een voetbalclub—kijken recruiters steevast naar het verleden. Diploma’s, functies, prestaties, referenties: het klassieke curriculum vitae is een catalogus van wat iemand ooit gedaan heeft.

Maar hoe relevant is dat voor de toekomst? Een cum laude diploma van jaren geleden zegt iets over je capaciteiten maar zegt minder over het functioneren in 2025. Net zoals de topscorer van tien jaar geleden niet automatisch de beste speler van vandaag is. In het bedrijfsleven wordt dit vaak weggemoffeld met de dooddoener: “in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.” Toch blijft het cv het eerste, en vaak het enige, venster waar recruiters doorheen kijken.

Het probleem: dat venster is grotendeels blind voor de staat van het lichaam, de hersenen en de basisprocessen die ons dagelijks functioneren bepalen. En dat maakt recruitment een riskant spel van gokwerk.

Een blinde vlek: fysiologie

Na gesprekken met diverse recruiter werd duidelijk dat ze nauwelijks oog hebben voor de fysieke staat van de kandidaat. Niet in de zin van sportprestaties of BMI, maar in de zin van de fundamentele fysiologie. Hoe iemand slaapt. Hoe iemand ademt. Hoe het zenuwstelsel herstelt van stress. Hoe het brein gevoed wordt met zuurstof en glucose. Dat zijn processen die niet op een diploma staan, maar die dagelijks het verschil maken tussen scherpte en vermoeidheid, tussen helder denken en mistig redeneren, tussen veerkracht en burn-out.

Een simpel voorbeeld: slaap. Iemand kan op papier briljant zijn, maar als diegene chronisch vijf uur per nacht slaapt, structureel door een mondademhaling snurkt of onopgemerkte apneus heeft, dan stort de cognitieve capaciteit razendsnel in. Het brein is dan niet meer het brein van de “cum laude student,” maar van iemand die functioneert alsof hij of zij permanent licht dronken is.

Nog fundamenteler: ademhaling. Een te hoge ademfrequentie, vaak door de mond ademen, of een slechte balans tussen zuurstof en koolstofdioxide kan leiden tot verminderde concentratie, stressklachten, angst en zelfs verminderde fysieke prestaties. Het is het onzichtbare fundament waarop elke prestatie rust. Toch is dit geen standaard onderdeel van recruitment.

Waarom het verleden niet alles zegt

Veel recruiters hanteren de redenering: wie het ooit heeft bewezen, kan het weer. Maar dat is een gevaarlijke aanname.

• Neuroplasticiteit werkt beide kanten op. Breinen die ooit uitblonken, kunnen net zo goed degenereren door slechte slaap, stress of ademgedrag.

• Het lichaam is een dynamisch systeem. Fitheid, vitaliteit en veerkracht veranderen continu. Iemand die tien jaar geleden energie had voor drie fulltimebanen, kan nu na één Zoommeeting al leeg zijn.

• De context verandert. Werkdruk, digitale prikkels en de 24/7-cultuur leggen een heel ander beslag op het zenuwstelsel dan twintig jaar geleden.

Met andere woorden: een cv vertelt je waar iemand was, maar niet waar iemand nú is, en al helemaal niet waar iemand over vijf jaar zal staan.

Nieuwe parameters voor talentanalyse

Wat als recruiters naast diploma’s en ervaring ook fysiologische indicatoren zouden meenemen in hun beoordeling? Niet om mensen af te rekenen, maar om een realistischer beeld te krijgen van toekomstig functioneren.

Een aantal parameters die meer zeggen dan menig referentiebrief:

1. Ogen als venster naar vitaliteit

   Zijn de ogen helder en alert, of dof en vermoeid? Oogstand en spierspanning verraden vaak meer over herstel en vitaliteit dan een LinkedIn-profiel. Wallen of rode aders zijn vaak een direct signaal van slaaptekort of ademhalingsproblemen.

2. De bovenkaak en tongpositie

   Een smalle bovenkaak of een tong die niet goed in het gehemelte past, kan wijzen op structurele ademhalingsproblemen, vaak via mondademhaling en snurken. Bij kinderen leidt dit tot concentratieproblemen en gedragsissues, bij volwassenen tot verminderde cognitieve scherpte. Hoeveel werkgevers kijken naar de kaakontwikkeling van hun kandidaten?

3. Slaapkwaliteit

   Niet: “hoeveel uur slaap je?” maar: “hoe vaak word je wakker, hoe uitgerust voel je je, en zijn er signalen van snurken of apneu?” Een nacht vol micro-ontwakingen levert een totaal ander brein op dan een nacht diepe, ononderbroken slaap.

4. Telefoongebruik en digitale hygiëne

   Hoeveel schermtijd vlak voor het slapengaan? Hoe vaak gaat de telefoon ’s nachts nog aan? Een voortdurend hyperactief brein door blauw licht en notificaties is funest voor herstel.

5. Ademgedrag in rust

   Zit iemand tijdens een gesprek voortdurend hoog in de borstkas, met zichtbare spanning rond de schouders? Of is de adem rustig, laag, en via de neus? Het zegt veel over de staat van het autonome zenuwstelsel.

6. Stressherstel

   Niet: “kun je goed tegen stress?” maar: “hoe snel daalt je hartslag na inspanning, hoe voel je je na een tegenslag?” Fysiologisch herstelvermogen bepaalt of iemand in staat is duurzaam te presteren.

7. Leefritme

   Naar bed om middernacht met Netflix, of een regelmatig ritme met voldoende hersteltijd? Het klinkt banaal, maar dit is een directe voorspeller van mentale prestaties.

Van soft skills naar fysiologie 

Recruitment is de laatste jaren doordrenkt van het begrip soft skills: communicatie, empathie, creativiteit. Belangrijk, zeker. Maar deze skills kunnen niet floreren zonder een fundament van fysieke gezondheid. Wat heeft empathie voor zin als iemand door slaaptekort chronisch prikkelbaar is? Wat heeft creativiteit voor waarde als de prefrontale cortex letterlijk offline gaat door zuurstoftekort?

Het is tijd om soft skills aan te vullen met fysiologie.

De paradox van het moderne recruitment process

Opmerkelijk genoeg zijn er in de topsport al decennia meetprotocollen om talent te beoordelen: VO₂max, lactaatdrempels, reactietijd, herstelvermogen. Een voetbalclub zou nooit alleen kijken naar het cv van een speler uit de jeugdopleiding; ze testen alles.

Maar in het bedrijfsleven, waar beslissingen vaak miljoenen waard zijn, blijft men blind vertrouwen op gesprekken en diploma’s. Waarom meten we wel hoe snel iemand een sprint loopt, maar niet hoe gezond iemands slaap is, terwijl beide minstens zo bepalend zijn voor prestaties?

Mogelijke instrumenten

Recruiters zouden met simpele screenings al een wereld van verschil kunnen maken. Geen dure laboratoria, maar basisvragen en observaties:

• Slaapdagboek of vragenlijst: Hoeveel uur, hoe vaak wakker, snurken, uitgerust gevoel?

• Ademhalingstest: Hoe lang kan iemand comfortabel de adem inhouden na een uitademing (CO₂-tolerantie)?

• Observatie: Mond open of dicht in rust? Spanning in nek en schouders?

• Digitale hygiëne: Schermtijd-apps zeggen alles over avondroutine.

• Hartslagvariabiliteit (HRV): Met een smartwatch simpel te meten en een sterke voorspeller van stressherstel.

De ethische vraag

Natuurlijk is er een ethische kant. Wil je echt dat een recruiter kijkt naar je kaakstand of je ademhaling? Ligt hier geen gevaar voor discriminatie of medicalisering? Absoluut. Maar de vraag is niet of dit gebeurt—het gebeurt al impliciet. Vermoeidheid, slechte concentratie of stressuitbarstingen zijn nu vaak aanleiding om iemand te weigeren, alleen zonder dat men de oorzaken benoemt of begrijpt.

Transparantie en bewustzijn zouden het speelveld eerlijker kunnen maken. En bovendien: het is geen afwijzing, maar een uitnodiging. Als je weet dat ademhaling of slaap een beperkende factor is, kun je daar actief mee aan de slag.

Recruitment 2.0: van cv naar vitaliteit

Stel je voor dat een sollicitatiegesprek in 2030 niet begint met de vraag: “Vertel eens iets over jezelf,” maar met: “Hoeveel uur slaap je gemiddeld en hoe herstel je van stress?” Stel dat bedrijven investeren in ademhalingscoaches, slaaptraining en stressmanagement, niet als luxe extra’s, maar als kern van hun talentbeleid.

Het resultaat: medewerkers die niet alleen hoogopgeleid zijn, maar ook duurzaam presteren. Sporters die niet alleen ooit talentvol waren, maar jaar in jaar uit op hoog niveau functioneren.

Dat zou recruitment werkelijk toekomstbestendig maken.

Conclusie: van verleden naar toekomst

De arbeidsmarkt en de sportwereld draaien nog te vaak op oude reflexen: een cv, een diploma, een referentie. Maar prestaties van gisteren zeggen weinig over de potentie van morgen. Wie duurzaam talent wil selecteren, moet kijken naar het fundament: ademhaling, slaap, herstel.

Recruitment moet ophouden met terugkijken, en beginnen met vooruitkijken. En dat vooruitkijken betekent: de fysiologie serieus nemen.

Misschien wordt de belangrijkste vraag bij de volgende sollicitatie niet: “Wat heb je gedaan?” maar:

• “Hoe slaap je?”

• “Hoe adem je?”

• “Hoe herstel je?”

Want dáár ligt de echte voorspellende waarde.