Bescherm de jeugd: Waarom mobiele telefoons en sociale media echt nog wel even kunnen wachten

Beste ouders en leraren,

Dit is een dringende oproep aan jullie (ons) allemaal.

De meesten van ons die dit lezen, zijn waarschijnlijk geboren in een tijd waarin cassettebandjes nog de norm waren. De technologische ontwikkeling gaat zo extreem hard dat het bijna onmogelijk is om bij te houden. Dit is geen bericht met enige vorm van oordeel erin, maar een hele droge constatering van feiten met daaronder een emotionele en urgente boodschap: laten we de gezondheid van onze kinderen en vooral hun fijne jeugd veiligstellen door zelf actie te ondernemen.

Wij, als ouders maar ook leraren, hebben een cruciale verantwoordelijkheid om onze kinderen te beschermen. We weten allemaal dat het geven van een sigaret aan een kind ondenkbaar is. Maar waarom twijfelen we dan om hen te beschermen tegen een even verraderlijke (en misschien wel schadelijkere) vijand: de mobiele telefoon? Laat me hieronder een redelijk schrikwekkend rijtje feiten onder elkaar zetten gevolgd door mogelijke oplossingen.

De verborgen gevaren van mobiele telefoons
De meeste ouders zijn zich vaak niet bewust van de gevaren die op de loer liggen. Mobiele telefoons, ondanks hun voordelen, kunnen ernstige schade toebrengen aan de gezondheid en ontwikkeling van onze kinderen. Studies tonen aan dat het gebruik van mobiele telefoons veelal leidt tot stress, angst en zelfs depressie. Deze apparaten kunnen hun ademhaling ontregelen, hun hersenontwikkeling negatief beïnvloeden en hun sociale interacties en zelfbeeld verstoren. Het is onze plicht om ons hiervan bewust te zijn en actie te ondernemen om onze kinderen te beschermen. En slechts een van de onderstaande feiten zo genoeg moeten zijn om serieus te kijken naar mobiele telefoongebruik, maar zelfs terwijl ik dit artikel aan het schrijven ben raakt de hoeveelheid negatieve effecten van mobiele telefoons en sociale media mij. Dit gaat zo snel de verkeerde kant. En het begint al bij onze ademhaling terwijl we op een scherm zitten.

Ontregelde ademhaling
Kinderen raken vaak zo verdiept in hun telefoons dat ze onbewust hun adem inhouden of oppervlakkig ademen. Dit kan stress en angst veroorzaken. Diepe en regelmatige ademhaling is essentieel voor hun gezondheid. Het helpt hen te ontspannen en vermindert stress. Bovendien kan oppervlakkige ademhaling hun immuunsysteem verzwakken en hun cognitieve functies verminderen. Wij moeten hen leren om bewust adem te halen en vaker pauzes te nemen van hun schermen. Net zoals wij ons nog herinneren hoe belangrijk het was om buiten te spelen in plaats van binnen naar een scherm te staren.

Aangetast brein en verstoord werkelijkheidsbeeld
De hersenen van onze kinderen worden voortdurend blootgesteld aan een stroom van meldingen en informatie, wat leidt tot een verhoogde staat van alertheid en stress. Dit kan hun hersenstructuur veranderen en hun beeld van de werkelijkheid verstoren. Ze hebben moeite om te onderscheiden wat echt is en wat niet, wat hun besluitvorming en beoordelingsvermogen beïnvloedt. De constante prikkels kunnen ook leiden tot vermoeidheid en prikkelbaarheid, wat hun schoolprestaties en persoonlijke leven beïnvloedt. Onderzoeken tonen aan dat overmatig smartphonegebruik leidt tot lagere cognitieve en taal scores bij kinderen. Wij moeten hen helpen om een gezonde balans te vinden tussen schermtijd en rust, zoals wij ons herinneren van de tijd zonder constante digitale afleiding.

Verloren tijd en verminderde sociale interacties
Elke minuut die onze kinderen doorbrengen op hun telefoon, is een minuut minder in de echte wereld, met echte mensen en echte relaties. Hun aandacht is versnipperd, en de kwaliteit van hun sociale interacties neemt af. Ze missen kostbare tijd die ze anders zouden doorbrengen met vrienden en familie. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en isolatie. Laten we hen aanmoedigen om meer tijd buitenshuis door te brengen en echte vriendschappen te cultiveren, zoals wij dat deden in onze jeugd. En dit geldt niet alleen voor hen, bekijk deze confronterende TED-talk over hoeveel tijd wij als volwassenen doorbrengen achter een scherm.

Verminderde focus en concentratie
De constante stroom van meldingen en de verslavende aard van sociale media maken het moeilijk voor onze kinderen om zich op één taak te concentreren. Hun aandachtsspanne wordt steeds korter, en hun schoolprestaties lijden eronder. Studies hebben aangetoond dat tieners die hun telefoon meer dan tien minuten per dag gebruiken, meer aandachtsproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen ervaren. Elke onderbreking door een melding kost tijd en mentale energie om opnieuw te focussen. Dit leidt tot verminderde efficiëntie en verhoogde stress. Het is cruciaal om een omgeving te creëren waarin diepe concentratie mogelijk is, zodat onze kinderen hun cognitieve gezondheid en schoolprestaties kunnen behouden. Wij kunnen hen helpen door duidelijke regels en grenzen te stellen rondom schermgebruik, net zoals wij grenzen hadden rond televisie kijken.

Veranderde communicatie
Hoewel mobiele telefoons communicatie vergemakkelijken, veranderen ze ook de manier waarop onze kinderen communiceren. Ze geven de voorkeur aan snelle, oppervlakkige interacties via tekstberichten boven diepgaande gesprekken. Dit kan leiden tot misverstanden en een vermindering van de emotionele diepgang in hun relaties. Dit gebrek aan emotionele verbinding kan leiden tot gevoelens van vervreemding en eenzaamheid. Wij moeten hen leren om de waarde van persoonlijke gesprekken te waarderen en te onderhouden, zoals wij dat leerden door face-to-face interacties.

Veranderde houding en lichaamsbouw
Het langdurig buigen over hun telefoons kan bij onze kinderen fysieke problemen veroorzaken zoals nekpijn, rugklachten en een slechte houding. Deze ‘text neck’ kan leiden tot chronische pijn en langdurige houdingsproblemen. Dit kan ook hun ademhaling en spijsvertering negatief beïnvloeden. Langdurige houdingsproblemen kunnen structurele veranderingen in hun wervelkolom en spieren veroorzaken, wat op de lange termijn moeilijk te corrigeren is. Het is belangrijk dat wij hen bewust maken van hun houding en hen aanmoedigen om regelmatig te bewegen, zoals wij deden tijdens het spelen buiten.

Verstoorde oogontwikkeling
Onze ogen zijn niet ontworpen om urenlang naar een scherm te staren. Langdurig gebruik van mobiele telefoons kan leiden tot digitale oogbelasting, wat symptomen zoals droge ogen, wazig zien en hoofdpijn veroorzaakt. Dit kan vooral bij kinderen en jongeren de ontwikkeling van hun ogen beïnvloeden. Het blauwe licht van schermen kan ook de productie van melatonine verstoren, wat hun slaap beïnvloedt. Regelmatige pauzes en het gebruik van nachtmodes op schermen kunnen helpen om de gezondheid van hun ogen te behouden. Het is essentieel dat wij deze praktijken in hun dagelijkse routine integreren, net zoals wij leerden om goed voor onze ogen te zorgen door naar buiten te kijken.

Versterking van extreme opvattingen
Sociale media-algoritmen zijn ontworpen om onze kinderen content te laten zien die overeenkomt met hun bestaande overtuigingen. Dit kan leiden tot een vertekend wereldbeeld en de versterking van extreme opvattingen. Ze worden bevestigd in hun meningen en krijgen minder blootstelling aan tegengestelde standpunten, wat polariserend werkt. Dit gebrek aan diverse perspectieven kan leiden tot een gebrek aan empathie en begrip voor andere standpunten. Wij moeten hen leren om kritisch te denken en open te staan voor verschillende gezichtspunten, zoals wij dat deden door gesprekken en discussies.

Ontregeling van slaap
Het blauwe licht dat door onze telefoons wordt uitgestraald, verstoort de aanmaak van melatonine, het hormoon dat verantwoordelijk is voor onze slaap-waakcyclus. Hierdoor kunnen onze kinderen moeilijker in slaap vallen en is de kwaliteit van hun slaap verminderd. Dit heeft niet alleen invloed op hun fysieke gezondheid, maar ook op hun mentale en emotionele gesteldheid. Slechte slaap kan leiden tot verhoogde stress, angst, depressie en verminderde cognitieve functies. Wij moeten zorgen voor een schermvrije tijd voor het slapengaan om hun slaapkwaliteit te verbeteren, net zoals wij vroeger leerden dat een goede nachtrust cruciaal is.

Afhankelijkheid en verslaving
Veel van onze kinderen zijn zich niet bewust van hun afhankelijkheid van mobiele telefoons. Ze grijpen onbewust naar hun telefoon bij elk vrij moment, wat kan uitmonden in een vorm van gedragsverslaving. Deze afhankelijkheid ondermijnt hun vermogen om te ontspannen en te genieten van momenten zonder digitale afleiding. De afhankelijkheid van mobiele telefoons kan ook hun interpersoonlijke relaties en zelfbeeld negatief beïnvloeden. Wij moeten hen bewust maken van deze afhankelijkheid en hen helpen om gezonde gewoonten te ontwikkelen, net zoals wij leerden om onze vrije tijd op een evenwichtige manier te besteden. Het is zorgwekkend dat bijna de helft van de ouders denkt dat hun kind verslaafd is aan hun smartphone.

De jeugd onder druk
De negatieve impact van mobiele telefoons is bijzonder zorgwekkend voor onze kinderen. In het boek “The Anxious Generation” beschrijft Dr. Jonathan Haidt hoe jongeren lijden onder de druk van constante verbondenheid en de verwachtingen die sociale media met zich meebrengen. Ze ervaren hogere niveaus van stress, angst en depressie, en hun sociale vaardigheden en zelfbeeld worden aangetast. Dr. Haidt benadrukt het belang van het reguleren van sociale media-gebruik en het bevorderen van echte, persoonlijke interacties om de geestelijke gezondheid van onze kinderen te beschermen. Wij moeten deze boodschap ter harte nemen en onze kinderen ondersteunen in hun strijd tegen deze druk. Onthoud dat tieners die vijf of meer uur per dag op elektronische apparaten doorbrengen, 71% meer kans hebben om risicofactoren voor zelfmoord te vertonen in vergelijking met degenen die slechts een uur per dag doorbrengen.

Oplossingen en preventieve maatregelen
Het is aan ons om proactief te handelen. Laten we samen besluiten dat onze kinderen geen eigen mobiele telefoon krijgen voordat ze twaalf zijn. Laten we hen geen toegang geven tot sociale media zoals TikTok, Instagram, WhatsApp of YouTube voordat ze zestien zijn. Moedig ze aan om buiten te spelen en fysieke activiteiten te ondernemen. Durf ze los te laten en hen de wereld buiten het scherm te laten ontdekken. Dit zal hun brein en sociale vaardigheden ten goede komen. Wij moeten hen de tools geven om een evenwichtig en gezond leven te leiden in een digitale wereld.

Apps zoals OneSec kunnen helpen om het gebruik van telefoons bewust te beperken. Het instellen van duidelijke grenzen voor telefoongebruik, het vinden van alternatieve manieren om te ontspannen en te communiceren, en het bevorderen van digitale geletterdheid en bewustzijn zijn cruciaal. Wij moeten hen begeleiden en ondersteunen bij het vinden van een gezonde balans tussen digitale technologie en het echte leven.

En nu?
Beste ouders, we moeten ons bewust zijn van de sluipende gevaren die mobiele telefoons met zich meebrengen voor onze kinderen. Net zoals we ooit de verborgen gevaren van roken hebben onderschat, lopen we nu het risico de impact van mobiele telefoons te onderschatten. Door ons bewustzijn te vergroten en proactieve maatregelen te nemen, kunnen we voorkomen dat deze technologie de gezondheid en het welzijn van onze kinderen verder ondermijnt. Laten we samen onze kinderen beschermen door een evenwicht te vinden tussen digitale verbondenheid en echte menselijke interactie.

Geef je kind geen mobiele telefoon zoals je hem ook geen sigaret zou geven. Dit artikel toont aan hoe destructief deze apparaten kunnen zijn. Laten we gezamenlijk stappen ondernemen om onze kinderen te beschermen en hen een gezonde en gelukkige toekomst te bieden. Laten we hen de kans geven om een jeugd te hebben die gevuld is met echte avonturen, vriendschappen en ontdekkingen in plaats van schermen en meldingen. Technologie is niet meer weg te denken uit onze samenleving maar de mate waarop, en de snelheid waarmee we dit introduceren in de levens van onze kinderen hebben nog wel controle over en dit moeten we heel serieus nemen.

Lekker samen (buiten) spelen met minder schermen. Zelf het goede voorbeeld geven en notificaties uitzetten.

Bronnen:

• Haidt, J. (2021). The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood Is Causing an Epidemic of Mental Illness.
• Oktay D, Ozturk C. Digital Addiction in Children and Affecting Factors. Children (Basel). 2024 Apr 1;11(4):417. doi: 10.3390/children11040417. PMID: 38671634; PMCID: PMC11049501.
• Limone P, Toto GA. Psychological and Emotional Effects of Digital Technology on Digitods (14-18 Years): A Systematic Review. Front Psychol. 2022 Jul 7;13:938965. doi: 10.3389/fpsyg.2022.938965. PMID: 35874342; PMCID: PMC9301025.