Wat is de juiste ademhaling vlak voor een race of wedstrijd?

Als voormalig 400 meter sprinter herinner ik me heel goed de spanning en het adrenalinegevoel vlak voor de start. In een poging om mezelf een extra boost te geven, haalde ik heftig en snel adem, in de veronderstelling dat ik mijn lichaam van extra zuurstof voorzag. Deze praktijk bleek mij achteraf echter meer kwaad te doen dan goed. Dit heftige adem resulteerde ongemerkt vaker wel dan niet in blessures aan mijn hamstrings en kuiten, onnodige valse starts en vaak koude handen voor en tijdens de wedstrijden. Destijds had ik geen idee dat deze problemen gerelateerd konden zijn aan mijn ademhalingstechniek. En belangrijker nog: niemand heeft me er ooit iets over verteld in die tijd. 

 Maar hoe adem je dan wel? Het antwoord vind je onder de foto van mijn heftige uitademen:)

 

Het belang van CO2-tolerantie
Het menselijk lichaam heeft een uniek evenwicht tussen zuurstof en koolstofdioxide (CO2) nodig om optimaal te functioneren, vooral tijdens fysieke inspanningen zoals sportwedstrijden. CO2 speelt een cruciale rol bij de regulatie van het zuurstoftransport in ons bloed. Door het Bohr-effect wordt de zuurstofafgifte aan spieren verhoogd in aanwezigheid van CO2. Een hogere CO2-tolerantie betekent dat onze lichamen efficiënter zuurstof kunnen gebruiken, wat essentieel is tijdens intense activiteiten.

Verrassend genoeg leidt hyperventilatie – het snel en diep ademen dat vaak voorkomt bij atleten voor een wedstrijd – tot een verlaging van CO2-niveaus in het bloed. Dit kan het Bohr-effect tegengaan, waardoor spieren minder zuurstof ontvangen dan nodig is. Dit is waarom een goede CO2-tolerantie zo belangrijk is; het stelt het lichaam in staat om efficiënt te functioneren, zelfs bij hogere CO2-niveaus, en maximaliseert de zuurstoftoevoer naar de spieren.

Het verbeteren van CO2-tolerantie gaat niet alleen over het verhogen van de hoeveelheid CO2 die het lichaam kan verdragen. Het gaat ook over het trainen van het lichaam om efficiënter te reageren op CO2-niveaus. Dit kan bereikt worden door specifieke ademhalingsoefeningen die gericht zijn op het verlengen van de uitademingsfase en het beheersen van de ademhalingsfrequentie. Dergelijke oefeningen trainen de ademhalingsmusculatuur en verbeteren de gasuitwisseling in de longen.

Een effectieve methode om CO2-tolerantie te verbeteren, is door ademhalingspatronen te oefenen die de CO2-niveaus geleidelijk verhogen. Dit kan bijvoorbeeld door ademhalingsoefeningen waarbij de adem bewust wordt vastgehouden na een in- en uitademing zoals Box Breathing. Dit soort training helpt niet alleen bij het verbeteren van de zuurstofefficiëntie, maar verhoogt ook het uithoudingsvermogen en de algehele sportprestaties.

Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat een verbeterde CO2-tolerantie kan helpen bij het verminderen van spiervermoeidheid en het verbeteren van de hersteltijd na intensieve inspanning. Dit is van groot belang voor atleten in sporten die snelle opeenvolgingen van hoge intensiteit vereisen, zoals intervaltrainingen.

In de context van de training betekent het integreren van CO2-tolerantie oefeningen niet alleen het toevoegen van specifieke ademhalingsoefeningen aan een trainingsregime, maar ook het bewust worden van ademhalingspatronen tijdens fysieke inspanning. Sporters moeten leren om hun ademhaling te reguleren en te beheersen, zelfs in de hitte van de competitie, om hun lichamelijke efficiëntie te maximaliseren.

Effectieve ademhalingstechnieken vóór de wedstrijd
Vlak voor een wedstrijd is het aan te raden om een paar keer rustig in te ademen en langzaam uit te ademen. Deze techniek helpt om het autonome zenuwstelsel te kalmeren, wat leidt tot een verlaagde hartslag en een ontspannen staat. Dit bevordert de zuurstofafgifte aan de spieren. Een simpele oefening is het nemen van een diepe ademhaling, gevolgd door een langzame, gecontroleerde uitademing die twee keer zo lang duurt als de inademing.

Training voor CO2-tolerantie
Het trainen van CO2-tolerantie vereist consistentie en geduld. Sporters kunnen beginnen met ademhalingsoefeningen zoals het bewust vertragen van hun ademhaling, het vasthouden van de adem na een uitademing, en geleidelijk de duur van deze adempauzes verlengen.

Praktische tips voor sporters
1. Begin de dag met ademhalingsoefeningen: Start elke dag met een paar minuten van gecontroleerde ademhaling om de longcapaciteit en CO2-tolerantie te vergroten.
2. Integreer Ademhaling in de Training: Voeg ademhalingsoefeningen toe aan de reguliere trainingssessies. Train bijvoorbeeld vaker met je mond dicht en focus op neusademhaling. 
3. Focus op de Uitademing: Besteed speciale aandacht aan een langzame en volledige uitademing, wat helpt bij het verbeteren van de CO2-tolerantie.
4. Vermijd Overmatige Hyperventilatie vóór Wedstrijden: Dit kan leiden tot een verlaagd CO2-niveau en daardoor vernauwde bloedvaten en verminderde zuurstofafgifte.

Een juiste ademhalingstechniek is cruciaal voor sporters die streven naar optimale prestaties. Door te focussen op langzame, gecontroleerde ademhalingen en het verbeteren van de CO2-tolerantie kun je als sporter je efficiëntie verbeteren. Dit leidt niet alleen tot betere sportprestaties, maar verhoogt ook het algemene welzijn en de gezondheid van lichaam en geest.

Meer leren over de kracht van je ademhaling?