Hoe werkt een Ademfysioloog?

Als het op onze gezondheid of prestaties aankomt, richten we ons vaak op voeding, lichaamsbeweging en slaap. Maar hoe zit het met onze ademhaling? De ademhaling is een fundamenteel aspect van ons bestaan en heeft invloed op alle systemen in het lichaam. Om deze systemen te beïnvloeden is een gedegen kennis van de ademhaling cruciaal. En dit is waar een ademfysioloog om de hoek komt kijken: professionals gespecialiseerd in de werking van het ademhalingssysteem en in staat om mensen te helpen een breed scala aan gezondheidsproblemen of prestatievraagstukken aan te pakken. Van stress, kaakspanning en tandenknarsen tot houding, nachtrust en cardiovasculaire gezondheid. Hoewel het misschien verrassend lijkt, kunnen deze ogenschijnlijk niet-gerelateerde problemen vaak worden gekoppeld aan ademhaling en de rol van een ademfysioloog bij het aanpakken hiervan kan niet genoeg worden benadrukt. In dit artikel geef ik graag wat meer tekst en uitleg bij de aanpak van een ademfysioloog.

Ademfysiologen zijn specialisten in het ademhalingssysteem en daaraan verbonden functies, waaronder ademhalingspatronen en het herkennen van disfunctionele ademhaling. De ademhaling is een indicatie van de staat waarin het lichaam of het brein zich verkeerd. En deze staat is veelal direct te beïnvloeden door een verandering van de ademhaling, houding en verschaffing van veelal vergeten kennis van het menselijk lichaam maar dit wordt vaak over het hoofd gezien als het gaat om het aanpakken van gezondheidsproblemen.

Een ademfysioloog bestudeert het effect van de ademhaling op de fysieke, mentale, emotionele en spirituele gezondheid van mensen

Een ademfysioloog bestudeert het effect van de ademhaling op de fysieke, mentale, emotionele en spirituele gezondheid van mensen en richt zich op de diagnose en behandeling van gezondheid- en prestatievraagstukken middels een analyse en aanpassing van de ademhaling en houding. De expertise van een ademfysioloog reikt verder dan (of heeft soms zelfs niks te maken met) luchtwegaandoeningen of longziekten en behandelt een breed scala aan problemen die verband houden met de ademhaling, waaronder mondademhaling, stress, houding en functioneren van het middenrif en doorbloeding van het brein.

Mond- vs neusademhaling
Mondademhaling versus neusademhaling is een ander belangrijk aspect van ademhalen dat onze gezondheid kan beïnvloeden. Neusademhaling is de natuurlijke en optimale manier voor mensen om te ademen, omdat het zorgt voor een optimaal ademritme, goede filtratie, bevochtiging en opwarming van de lucht voordat deze de longen bereikt. Mondademhaling kan leiden tot een reeks gezondheidsproblemen, waaronder snurken, slaapapneu, gebitsproblemen en luchtweginfecties. Ademhalingsfysiologen kunnen ademhalingspatronen evalueren en individuen helpen hun ademhalingsgewoonten te verbeteren om de neusademhaling te bevorderen en te leren in welke situaties mondademhaling ingezet kan worden.

Adem en stress
Veel mensen ervaren stress en angst, en dit kan een negatieve invloed kan hebben op hun ademhaling. Dit komt omdat stress het sympathisch zenuwstelsel activeert, wat leidt tot een snelle en oppervlakkige ademhaling. Deze verhoogde ademhalen kan op zijn beurt resulteren in een slechte zuurstofvoorziening van het lichaam en bijdragen aan spierspanning, hoofdpijn en andere stressgerelateerde symptomen. Een ademfysioloog kan mensen helpen effectiever te leren ademen, wat hen kan helpen stress en de bijbehorende symptomen te beheersen en verminderen. Hier is veel onderzoek gedaan maar een recente studie (Balban et al., 2023) van Stanford University geeft ons nieuw bewijs dat mensen die gedurende vier weken gedurende vijf minuten per dag ademwerk deden, verminderde fysiologische opwinding en minder stress ervaren en een verbeterde stemming rapporteren. Deze bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in het ‘peer reviewed’ tijdschrift Cell Reports Medicine.

Kaakproblematiek
Mondademhaling beïnvloed op negatieve manier de stand van de kaak. De kaak en het ademhalingssysteem zijn nauw met elkaar verbonden, en een onjuiste uitlijning of spanning van de kaak kan de ademhalingspatronen beïnvloeden. Bovendien kan een slechte houding ook leiden tot spanning in de kaak- en nekspieren, waardoor het moeilijk kan worden om goed te ademen. Door deze problemen aan te pakken, kan een ademfysioloog mensen helpen hun ademhalingspatroon te verbeteren door neusademhaling te stimuleren en aan te leren en hiermee symptomen zoals hoofdpijn, nekpijn en slaapproblemen te verlichten. Er zelfs veelvuldig aangetoond dat ademoefeningen een positief effect hebben op mensen met chronische nekpijn (link)

Het middenrif
Het middenrif, de primaire spier die verantwoordelijk is voor de ademhaling, speelt ook een belangrijke rol in de algehele gezondheid. Wanneer het middenrif goed werkt, vergemakkelijkt het een diepe, langzame ademhaling die helpt om ontspanning te bevorderen en stress te verminderen. Veel mensen gebruiken hun middenrif echter niet effectief bij het ademen en vertrouwen in plaats daarvan op andere spieren om te helpen ademen. Dit kan leiden tot inefficiënte ademhalingspatronen die kunnen bijdragen aan stress, vermoeidheid en andere gezondheidsproblemen. Een ademfysioloog kan met deze personen werken om hen te helpen efficiënter en effectiever te leren ademen door hun neus hierdoor het middenrif meer en bewust te activeren. (link)

HRV
Langere uitademingen stimuleren de nervus vagus op een manier die vecht-of-vlucht-stressreacties op fysiologisch niveau vermindert (Gerritsen & Band, 2018). Het vermogen van verschillende ademhalingstechnieken om de vagale functie te moduleren en de “ontspanningsreactie” van het parasympathische zenuwstelsel op gang te brengen, is goed ingeburgerd.

Hartslagvariabiliteit (HRV) wordt vaak gebruikt om de activiteit van de nervus vagus en de vagale tonus te meten. HRV verwijst naar de variabiliteit in de tijd tussen hartslagen en is een belangrijke indicator van de algehele gezondheid. Een lage HRV kan een teken zijn van stress en een slechte gezondheid, terwijl een hoge HRV wordt geassocieerd met betere gezondheidsresultaten. Het is redelijk om aan te nemen dat het effect van opzettelijke ademhalingsoefeningen op de hersenfunctie, althans gedeeltelijk, wordt gemedieerd door nervus vagus”, concluderen de auteurs. “In toekomstige studies zijn we van plan om de specifieke hersengebieden te onderzoeken die worden geactiveerd door bepaalde ademhalingspatronen en die te correleren met vagale opnames en hartslagvariabiliteit (HRV).”

Ademhaling en ademhalingsoefeningen hebben aangetoond een aanzienlijke invloed te hebben op de HRV en een ademfysioloog kan mensen helpen te leren ademen op een manier die een hoge HRV stimuleert en een betere algehele gezondheid bevordert.

Bohr Effect
Het Bohr-effect beschrijft het vermogen van rode bloedcellen om zich aan te passen aan veranderingen in de biochemische omgeving, waardoor de hemoglobine-zuurstofbindingscapaciteit in de longen wordt gemaximaliseerd en tegelijkertijd de zuurstoftoevoer naar weefsels met de grootste vraag wordt geoptimaliseerd. Dit effect is ook nauw verbonden met de ademhaling. Juiste ademhalingspatronen kunnen helpen om het Bohr-effect te optimaliseren, wat leidt tot een betere zuurstofvoorziening van het lichaam en een betere algehele gezondheid. Ademfysiologen kunnen met individuen werken om hen te helpen hun ademhalingspatroon te verbeteren en het Bohr-effect te optimaliseren voor betere gezondheidsresultaten.

Cardiovasculaire gezondheid
Vasodilatatie en vasoconstrictie zijn twee essentiële functies van de bloedsomloop die de bloeddruk en de algehele bloedsomloop beïnvloeden. Vasodilatatie is de verwijding van bloedvaten, terwijl vasoconstrictie de vernauwing van bloedvaten is. Het verbeteren van ademhalingspatronen kan vasodilatatie helpen bevorderen en vasoconstrictie verminderen, waardoor de algehele cardiovasculaire gezondheid verbetert. Ademfysiologen kunnen individuen begeleiden bij het verbeter van de ademhaling om de vasodilatatie en de bloedtoevoer naar de spieren, organen en weefsels te verbeteren en bloeddruk te verlagen.

Aan de slag als ademfysioloog?
Kortom: ademfysiologen spelen een cruciale rol bij het aanpakken van gezondheidsproblemen die verband houden met ademhalingspatronen, stress, houding, kaakspanning, cortisolspiegels, HRV, mond versus neusademhaling en cardiovasculaire aandoeningen. Ademfysiologen werken in hun aanpak veelal samen met andere zorgprofessionals zoals o.a. fysiotherapeuten, ergotherapeuten, revalidatieartsen en ze gebruiken een reeks technieken, waaronder ademhalingsoefeningen, biofeedback en ontspanningstechnieken om mensen te helpen bij het verbeteren van hun gezondheid.

Wil jij graag de opleiding tot ademfysioloog volgen? Deze start in het najaar van 2023 en er zijn 24 plekken beschikbaar. Meer informatie over de opleiding vind je hier —> https://ademwinst.nl/opleiding-ademfysiologie/

Referenties